Marksizm Krytyka - Ludwig von Mises, Murray Rothbard, Eugen
Böhm-Bawerk
Producent: Instytut Ludwiga von Misesa
Książka Marksizm. Krytyka zbiera w jednym
tomie interpretację i krytykę myśli marksistowskiej z perspektywy
ekonomii, filozofii i historii idei. Zasadniczą część książki
stanowią trzy eseje nieżyjących już ekonomistów reprezentujących
trzy pokolenia austriackiej szkoły ekonomii. W tekście Karol
Marks i koniec jego systemu z 1896 roku Eugen von Böhm-Bawerk
analizuje sprzeczności w Marksowskim systemie ekonomicznym. Leszek
Kołakowski tak komentował w Głównych nurtach
marksizmu ten jeden z najważniejszych esejów w historii
ekonomii: Wedle Böhm-Bawerka Marks nie podał ani
empirycznych, ani psychologicznych dowodów na rzecz tezy, iż
wartość jest ukonstytuowana przez pracę. [ ] Po pierwsze, [Marks]
bierze pod uwagę tylko produkty pracy, podczas gdy produkty natury
(m.in. ziemia) są także wymieniane. [ ] Po wtóre, Marks abstrahuje
zupełnie od wartości użytkowej, czego czynić nie wolno, skoro, jak
sam podkreśla, wartość użytkowa jest warunkiem wymiennej. Po
trzecie, Marks bezzasadnie zakłada, że gdy się pominie wartość
użytkową, w towarze nie zostaje nic innego prócz skrystalizowanej
pracy; w rzeczywistości jednak zostaje niejedno, [ ] dlaczego tylko
jedna z tych własności miałaby być podstawą wartości? Ponadto,
wedle Böhm-Bawerka, kategoria wartości w sensie Marksa jest
bezużyteczna przez to, że nie daje się ilościowo wymierzyć
niezależnie od ceny, a z kolei jednym z powodów jej niemierzalności
jest ten oto fakt, że niepodobna, jakby Marks chciał, sprowadzić
pracy złożonej do wielokrotności pracy prostej; prace są jakościowo
zróżnicowane i nie dają się przedstawić w jednostkach czasu pracy.
Powiedzenia, że wartość [w sensie Marksa] rządzi stosunkami
wymiany, niepodobna więc empirycznie ugruntować i nie wyjaśnia ono
niczego w rzeczywistych procesach ekonomicznych. Tekst
Böhm-Bawerka to nie tylko wnikliwa analiza ekonomiczna, ale także
arcydzieło sztuki polemicznej. Böhm-Bawerk próbuje interpretować
Marksa i jego kolejne tezy w wyjątkowo życzliwy sposób i pokazuje
krok po kroku, że nawet przy najkorzystniejszych dla Marksa
założeniach, cały gmach Marksowskiej ekonomii i tak musi się
zawalić. Jego argumenty nie tylko trafiają w sedno intelektualnie,
ale także zachwycają dowcipem, barwnością metafor i porównań. Drugi
tekst w książce to dzieło ucznia Böhm-Bawerka – Ludwiga von Misesa.
W serii dziewięciu wykładów z 1952 r. zatytułowanych Marksizm
zdemaskowany. Od iluzji do klęski Mises wskazuje, że pomimo
zdyskredytowania na polu ekonomicznym marksizm ciągle wraca i
wpływa na kształtowanie polityki i życie społeczeństw. Dlatego też
Mises próbuje przeanalizować i skrytykować marksizm na poziomie
podstawowych założeń metafizycznych i historiozoficznych. Po
przeglądzie błędów Marksowskiej teorii Mises jako odtrutkę
prezentuje kilka wykładów, które w niezwykle syntetyczny sposób
tłumaczą, skąd naprawdę bierze się rozwój gospodarczy i jaka jest w
nim rola przedsiębiorców i kapitalistów. Amerykański ekonomista
Richard Ebeling tak podsumował wykłady Misesa: Słuchaczom
wykładów [ ] Mises przedstawił wnikliwą analizę fundamentalnych
błędów i nieporozumień, na jakie można natrafić w Marksowskich
teoriach materializmu dialektycznego i walki klas, a także
historyczną analizę faktycznych korzyści płynących z rewolucji
przemysłowej, która towarzyszyła powstaniu nowoczesnego
społeczeństwa kapitalistycznego. Wyjaśnił również funkcję
oszczędności, inwestycji oraz systemu zysków i strat, stanowiących
lokomotywę postępu gospodarczego i kulturowego, który pomógł w
wyeliminowaniu ubóstwa trapiącego ludzkość przez większość jej
dziejów. Książkę zamyka esej ucznia Misesa – amerykańskiego
ekonomisty, historyka i filozofa Murraya Rothbarda. W
tekście Karol Marks – komunista jako religijny
eschatolog z 1990 r. Rothbard analizuje idee Marksa w
kontekście radykalnej myśli komunistycznej, której elementy można
znaleźć choćby w myśli średniowiecznego mistyka Joachima z Fiore,
wśród ugrupowań taboryckich podczas wojen husyckich w Czechach czy
w Niemczech podczas reformacji, gdzie w latach 30. XVI wieku
urządzono miasto Münster podług komunistycznych wzorców. Co te
historyczne epizody mają wspólnego z Marksem? We wstępie
do Marksizmu. Krytyki Mateusz Machaj pisze: Marksa
i komunistów utopijnych łączył bowiem emocjonalny w swej istocie
sentyment. Chociaż Marksowską próbę rzeczowej i naukowej analizy
komunizmu od szalonych projektów komunizujących fantastów
teoretycznie oddziela przepaść, to w praktyce Marks miał motywować
się analogicznymi pobudkami, wynikającymi z głębokiej nienawiści do
zastanego przezeń świata. Jeśli hipoteza Rothbarda jest prawdziwa,
to tłumaczy ona, dlaczego wytknięte przez Böhm-Bawerka błędy w
systemie Marksa zostały całkowicie zignorowane – gdyż ważniejsza od
spójności logicznej jest Lennonowska nuta niosąca echa wymarzonej
utopii, wywracającej świat człowieka do góry nogami: świat jest zły
i skażony kapitalistyczną trucizną, a rynki dóbr i usług to
najokropniejsze antropologiczne potwory.
Sklep: ksiegibarneja.pl
Cena:
49.00
42.14
PLN
Przejdź do sklepu